SİGARA PİSLİĞİNİ İYİ TANIYIN !!!
Sigara ve sebep olduğu zararları, günümüz en büyük sağlık sorunlarından biri. Peki sigarayı bu kadar zararlı kılan şey nedir ? Önce sigaranın tarihi ve içerdiği maddelere, daha sonra ise organlarımıza olan zararlarına kısaca bir göz atalım.
Sigaranın zararlarının ortaya çıkışı
Her yıl dört milyon, her gün ise on bin’in üzerinde insan sigaranın zararları sebebiyle hayatını kaybediyor. Sigaranın 1942’li yıllarda İngiltere gibi bir ülkede “Sigara içmek özgüveninizi arttırır” sloganıyla satıldığı düşünüldüğünde, kullanımının neden bu denli arttığını anlamak çok da zor değil. Özellikle bu alandaki rantın üst seviyede olması, sigaraya karşı olan önlemlerin çok geç gelmesine neden oldu. Örneğin bugün ciddi bir iş gibi ele alınan toplum sağlığı meselesi, bundan 50 yıl önce başlasaydı ve o dönem sigaraya bir takım kısıtlamalar gelseydi, muhtemelen bu kadar insan sigaradan zarar görmeyecekti.
Bilim insanları özellikle 60’lı yılların ortasında yaptıkları araştırmalar neticesinde, sigaranın zararlarının sanıldığının aksine oldukça ciddi bir boyutta olduğunu tespit etmişlerdir. Ve özellikle batılı ülkeler –ki yoğun olarak Avrupa Birliği Ülkeleri ve ABD- 70’li yıllardan itibaren bir takım önleyici faaliyetlerde bulunmuşlar ve sigaranın zararlarının önlenmesi için çalışmışlardır.
Örneğin kapalı alanda sigaranın yasaklanması, ABD’de bundan 20 yıl önce gerçekleştirilmiştir. Türkiye ise bu önlemi ancak 2009 yılında yürürlüğe sokabilmiştir.
Sigara neden zararlıdır ?
Sigara içerdiği nikotin, katran ve diğer zehirli gazlar sebebiyle insan bedeninde toksik etki yaratmaktadır. Özellikle katranın içeriğinde 4500 civarında insan vücudu için zehirli kimyasal bileşik bulunmaktadır. Bu kimyasal bileşiklerden 40 kadarının ‘kesinlikle’ kansere yol açabileceği bilim adamları tarafından 90’lı yıllarda tespit edilmiştir.
Sigaranın dumanında bulunan karbon monoksit ve nitrojen oksit gibi gazlar kandaki oksijen miktarını azaltıp, organlara ve beyine yeterli miktarda oksijen gitmemesine sebep olmaktadırlar. Bu sebeple kalp daha hızlı çalışıp, daha fazla oksijen içeren kan pompalama arzusu ile hareket ettiği için kalp krizi riski sigara içen insanlarda, içmeyen insanlara göre %80 daha fazladır.
Diğer yandan sigaranın içerisinde bulunan ve esas bağımlılık yaratan madde nikotin ise tarih boyunca “zehir” olarak kullanılmıştır. Her ne kadar sigarada bir insanı direk öldürecek kadar nikotin bulunmasa da, yeterli miktarda nikotin alan bir insan birkaç saat içerisinde ölebilir.
Sigara bağımlılık yapar mı ?
Sigara içerdiği nikotin sebebiyle, yukarda da belirttiğimiz gibi bağımlılık yapmaktadır. Ancak sigara bağımlılarını bu denli zorlayan yoksunluk duygusu sadece nikotin sebebiyle oluşmamaktadır. Sigara, aynı zamanda kokain ve amfetamin de içermektedir. Bu sebeple uzun yıllar süren sigara kullanımında, tiryakilerde bu maddelere karşı da bir yoksunluk duygusu oluşmaktadır.
Nikotin beyindeki hayati fonksiyonları düzenlemekle sorumlu olan bölgedeki nöronların gereksiz hareket etmesine sebep olur ve kişide bir ‘haz ve zevk alma’ hissi uyandırır. Bu his, her ne kadar eroin ve kokain içen bağımlılarınki kadar yüksek değilse de sigarayı tekrar ve tekrar içme isteği uyandırır.
Sigaranın zararları bırakıldıktan ne kadar sonra kaybolur ?
Sigarayı bıraktıktan yaklaşık on yıl sonra akciğer kanserine yakalanma riski %50 azalır. Kalp krizi riski ise olağan seyrine döner. Ancak sigara bırakıldıktan birkaç gün sonra dahi kandaki oksijen miktarı yükseldiği için kişide bir rahatlama duygusu, önceye göre daha enerjik ve mutlu olma hali oluşabilir. Ancak aynı zamanda kişi ‘yoksunluk’ duygusu ile de başa çıkmak zorundadır.
Sigaranın sağlığa zararları nelerdir ?
Cilt
Sigara içen bir insanın cildi, normalden 2 kat daha hızlı kurur ve buruşur. Sigara içenler ilerleyen yaşlarda yaşıtlarına göre çok daha yaşlı gözükürler.
Dişler
Sigara kullanımında –özellikle uzun ve orta dönem- diş eti hastalığı riski, sigara içmeyen birine göre %70 daha fazladır. Özellikle sık sık oluşan diş eti rahatsızlıkları, diş ve çene bölgesinde kistlere ve ağız kanserine yol açabilir. Sağlıksız diş etleri sebebiyle dişler dökülebilir. Ağızdaki tat olma hissi büyük ölçüde azalır. Yapılan araştırmalarda, sigarayı bırakan insanlar, birkaç hafta sonra yiyeceklerden çok daha fazla tat aldıklarını ifade etmişlerdir.
Kalp
Sigara kalbe giden damarları oldukça hızlı bir şekilde tıkar. Kalbe gelen ve giden damarların daralmasıyla birlikte kalp olağandan çok daha fazla çalışır ve kriz riski artar. Damar hastalıkları zamanla kangrene yada burger’a sebep olabilir.
Beyin
Sigara içen insanların beyin kanaması riski %50 daha fazladır. Bunun sebebi beyinin yeterli miktarda oksijenle beslenemeyip, beyine gelen damarlarda oluşan daralma sonucu beyinde oluşan baskıdır.
Cinsellik ve Üreme
Sigara içen kadınlarda hamilelik zorlaşır. Düşük riski oldukça artar. Erken doğum ise en beklendik senaryodur. Rahim ve yumurtalık kısırlığı ile erken menopoz ve rahim kanseri riski oldukça yüksektir. Sigara içen erkeklerde ise sperm sayısı azalır. Spermlerin sağlıklı olmaması sebebiyle sağlıklı bir gebelik gerçekleşmeyebilir. İktidarsızlık, sigara içen erkeklerde normale göre %40 daha fazla görülmektedir.
Damarlar
Sigara, zamanla damarlarda daraltma ve tıkanıklığa sebep olur. Damar sertliğini hızlandırır. Damar tıkanıklığı ya da daralması sebebiyle kalp krizi sonucu doğurabilir.
Akciğerler
Şüphesiz, sigaranın ilk hedefi ağız, nefes borusu ve dolayısıyla akciğerlerdir. Akciğerlerde oluşan astım, kronik bronşit gibi rahatsızlıkların %80’i sigaradan kaynaklanmaktadır. Akciğerlerin süngerimsi yapısı sebebiyle toksik maddelerin çoğu burada toplanırlar. Akciğer kanserine yakalanma riski çok ama çok yüksektir. İstatistikler, akciğer kanseri vakalarının %95’inin sigara içtiğini ortaya koymuştur.
Gözler
Gözlerde katarakt veya geçici/kalıcı körlük meydana gelebilir.
Kemikler
Sigara tüm vücudu zehirlediği için kemiklerde bu durumdan nasibini alır. Kemik erimesi sigara içen insanlarda ve özellikle sigara içen kadınlarda çok sık rastlanan bir rahatsızlıktır.
Ve İstatistikler!
WHO (Dünya Sağlık Örgütü) verilerine göre son 50 yılda ortaya çıkan kanser vakaları göz önüne alındığında akciğer kanseri ilk sırada yer alıyor. Akciğer kanseri vakaları, son 50 yılda %300 artarak en çok rastlanan kanser türü olarak tıp tarihine geçmiş durumdadır.
Türkiye’de her yıl yaklaşık 50bin kişide akciğer kanseri görülmektedir. Uzmanlar bu oranın 10 yıl sonra %100 artacağını ön görmektedirler. Kronik bronşit vakalarının %75’inin nedeni sigaradır. Kalp ve damar hastalıklarının %40’ından fazlasının ise sorumlusu yine sigaradır.
Günde sadece 5 adet sigara içen hamile bir kadının erken doğum yapması ya da görece az gelişmiş bir bebek doğruma riski %35’in üzerindedir.
Ağız kanseri vakalarının ‘tamamının’ sorumlusu sigaradır. Yemek borusu kanserlerinin ise %90’ı sigaradan kaynaklanmaktadır.